Dichter bij Groot Driene

De muziekgroep  Song Kitchen speelt à l’improviste gedichten, in café ‘t Bolwerk , bij begin poëzieweek 2013.

Ook speelden ze het gedicht  De Drinker van Anton van Duinkerken . Dit gedicht staat op een zuiltje aan de Anton van Duinkerkenstraat.Hieronder een videoregistratie van deze uitvoering.

 

Onthulling van gedichtenzuilen in Groot Driene (HWB 20 november 2012 )

Dichter bij Groot Driene.

Door bewoners, voor bewoners. Dat is de gedachte achter deze speciale uitgave.We willen u hierbij graag laten zien welke ideeёn en (concrete)plannen er zijn om uw straat  (en onze wijk) nog aantrekkelijker en leefbaarder te maken. Wij nodigen u graag uit om aan te haken en mee te helpen.

Alle initiatieven hebben te maken met onze directe leefomgeving. Vaak is er een relatie met de straat en de naam van de straat.We wonen in een wijk met straten die zijn vernoemd naar schrijvers en dichters. Vaak weten we niet wie ze zijn en wat ze hebben geschreven. Als we meer over hen ontdekken, leren we ook onze woonomgeving kennen. We ontmoeten andere bewoners en ondernemen samen activiteiten. Dat is tot nu toe de ervaring van het straatnamenproject in Groot Driene, dat vanuit het principe actief burgerschap wordt ondersteund door gemeente Hengelo en woningcorporatie Welbions. Vandaar de titel van deze uitgave: Dichter bij Groot Driene.

Deze uitgave is een bloemlezing van de ideeёn die in de verschillende bijeenkomsten in de wijk naar boven kwamen. Van ‘een gedicht in elke straat’tot een speurtocht langs straathutten in de hele wijk. Van een vertelfestival tot een blotevoetenpad en een avondje cultuur in de huiskamer.

We hopen  dat u net zo enthousiast wordt als wij. Uw hulp voor het vervolg kunnen we goed gebruiken!

Reinier de Rooie, Jan van der Staak, Latif Tuna, Philip Gortemaker, Wendy Horsthuis, Fred van der Ven, Wim Wolbrink, Ina en Paul Kuiper, Elly van Kruining, Isis Zengerink.


Poezie in de straat

Elke straat in Groot Driene krijgt een bordje met een gedicht of citaat van de naamgever. Dit idee van stadsdichter Reinier de Rooie en Neerlandicus Jan van der Staak wordt in 2011 en 2012 werkelijkheid. Maar welke gedichten en citaten moeten het worden? De hulp van wijkbewoners is onontbeerlijk.

Ze hebben allebei een deel van hun leven in Groot Driene gewoond. Reinier de Rooie groeide op aan de Spiegelstraat, genoemd naar de dichter uit de 16e eeuw. Zou dat ertoe hebben bijgedragen dat hij uiteindelijk stadsdichter van Hengelo is geworden?  ‘Ik vind spiegel vooral een mooi woord. Dat reflecterende spreekt mij erg aan. Daarom is de tweede naam van mijn dochter ook Spiegel geworden. En voor mijn mailadres heb ik spiegelxl gekozen.’

Jan van der Staak bewaart goede herinneringen aan zijn tijd aan de Werumeus Buningstraat. ‘Toen ik daar kwam te wonen, was dat voor mij reden om me verder in deze dichter te verdiepen. Bijna niemand weet dat, maar hij was de man van het bekende uitdrukking: En de boer, hij ploegde voort. Ook schreef hij verschillende kookboeken. Ik heb indertijd dichtbundels van Werumeus Buning rond laten gaan in de straat. Men vond dat interessant. Mensen willen dat toch weten, is mijn ervaring.’

De band tussen dichter/schrijver en straatbewoner moet het komende jaar hechter worden in Groot Driene door het project van De Rooie en Van der Staak. Ze willen met bewoners dichtregels en citaten kiezen, die op een bordje komen. Het bordje wordt straks op een opvallende plek in de straat bevestigd. De stadsdichter ziet het al voor zich: ‘Je kunt volgend jaar een literaire wandeling door de wijk maken. Op liefst zestig plekken kom je dan een gedicht tegen.’

Het budget om de borden te maken is er. Evenals de bereidheid van De Rooie en Van der Staak om gedichten te selecteren en het project uit te voeren. Nu zoeken beiden nog bewoners om een keuze te maken uit het werk van de dichters en schrijvers. ‘We houden bijeenkomsten voor telkens vier straten. We zullen voordragen en helpen met de selectie.’

Beslis mee over de keuze van de gedichten/citaten! U kunt bij alle avonden aanwezig zijn, maar ook uitsluitend de avond waarop uw straat ter sprake komt. Info over de te behandelen dichters/schrijvers vindt u in het Hengelo’s Weekblad, www.hengelo.nl en www.groot-driene.nl. De eerste bijeenkomst over de dichters Hendrik Marsman, Piet Paaltjens, Anton van Duinkerken en Albert Verweij staat gepland op 18  mei om 19.30 uur in buurtcentrum de Tempel. Vervolgens zal er iedere 14 dagen een bijeenkomst zijn. Contactpersonen: Reinier de Rooie (spiegelxl@home.nl) en Jan van der Staak (j.l.c.vanderstaak@zonnet.nl). Gelieve u even aan te melden.


Bewondering voor de koppige Kloos

In de jaren negentig probeerde Latif Tuna de bewoners van zijn straat warm te krijgen voor Willem Kloos. Dat mislukte. Nu doet hij een nieuwe poging. Wie was Willem Kloos?

Tuna ziet het al voor zich. Wat zou het toch mooi zijn als elke wijk zich meer bewust zou worden van de mannen en vrouwen die hun naam aan de straten hebben gegeven. Stel je voor dat in de straten van Kleine Driene wordt geluisterd naar muziek van Bach en Mozart. Dat in Hengelo-Zuid de verhalen over de uitvinders worden verteld. Dat in Groot Driene de schrijvers en dichters weer gaan leven. ‘Ik hoop dat het nog eens zover komt.’

Toen hij net in de Willem Kloosstraat kwam wonen, wilde hij al snel meer weten over deze dichter. Voor iemand die als kind in Turkije opgroeide tussen de boeken van zijn aan lezen verslaafde moeder was dat misschien wel logisch. Maar de andere straatbewoners zaten daar niet op te wachten. ‘Er was jaarlijks een Willem Kloosfeest met barbecue en bier. Toen ze vroegen of ik wilde meedoen, heb ik geantwoord dat ik eerst wilde weten wie Willem Kloos is.’

Tuna ging naar de bieb en boekhandel. Hij las van en over Kloos. Zijn conclusie: ‘Zijn gedichten zijn best moeilijk voor mij. Hij komt uit een andere tijd, de negentiende eeuw. Wat mij aansprak was dat hij bekend stond als een koppige socialist. Hij wilde geen concessies doen, hield vast aan wat hij goed vond.’

Het idee van Tuna was om een paar gedichten van Kloos te selecteren en die samen met een foto op posters uit te delen in de straat. Iedere bewoner kon een gedicht kiezen en de betreffende poster voor het raam hangen. Zo zou de poëzie van Kloos verspreid worden. Maar de actie strandde jammerlijk. ‘Ze zeiden dat Kloos op Hitler leek. En ze vonden bier en barbecue belangrijker.’

Tuna hoopt dat 20 jaar later de stemming anders is. Hij wil graag een nieuwe poging wagen. ‘Laten we er bier, barbecue en boeken van maken!’

Reageren? Mail naar Latif Tuna: l.tuna@home.nl.


Een tweede Kneppelhoutpad

Kneppelhout? Wat doet Kneppelhout tussen al die straten met dichters en schrijvers? Philip Gortemaker begreep er eerst niets van, toen hij kwam wonen aan de rand van Groot Driene.

‘Ik had nog nooit van Kneppelhoutpad gehoord.’ Maar inmiddels weet Gortemaker beter. Hij verdiepte zich in de negentiende-eeuwse schrijver en was zelfs gastheer van een literaire avond over Kneppelhout en andere auteurs. Een mooie manier om het misverstand over de naam ook bij buurtbewoners weg te nemen.
Gortemaker heeft bovendien de verwarring over Kneppelhout op een positieve manier gebruikt. Kneppelhout betekent namelijk ook: hout van/voor een knuppel of een stok. Opeens dacht hij aan een vlonderpad in de natuur. ‘Bij Twello heb je zo’n pad. Het wordt blotevoetenpad genoemd. Je wandelt zonder schoenen en krijgt daardoor via je voeten letterlijk contact met de natuur. Dat kan kneppelhout zijn, maar ook leem, stenen of een bruggetje. Het is tegelijkertijd een soort voetreflextherapie.’

De gedachten van Gortemaker kregen concretere vormen, toen hij hoorde over het waterplan van de gemeente Hengelo en het waterschap Regge en Dinkel. Onderdeel van dat plan is herstel van de oude waterloop van de Elsbeek. Er komt een zichtbare verbinding van de koppelleiding (de waterscheiding tussen bebouwing van Groot Driene en het platteland) naar de Swafertvijver. Deze beek loopt straks langs de Kasbah en de basisscholen Het Kompas en De Stiepel. Leerlingen van deze scholen zijn al enthousiast bezig geweest met het ontwerpen van hun eigen waterspeelplek aan de oevers van de Elsbeek,

Als bewoner van het Kneppelhoutpad ziet Gortemaker het al helemaal voor zich. Op luttele meters van zijn huis zou een tweede kneppelhoutpad moeten komen, maar dan dus van echt hout. ‘Het was zomaar een gedachte. Iedereen was vanaf het begin enthousiast en mijn aanvraag voor een buurtbon werd meteen gehonoreerd. Het pad gaat er dus volgend jaar ook echt komen. Het sluit heel mooi aan bij het waterplan en bij de ideeën van de scholen.’

Nieuwe hutten en oude erven

Ideeën genoeg in Groot Driene, zo bleek het afgelopen jaar op verschillende bijeenkomsten in de wijk. Nu nog de mensen om ze uit te voeren. Twee voorbeelden van bewoners die hopen dat anderen het stokje willen overnemen.

Groot Driene krijgt er binnenkort waarschijnlijk een paar tijdelijke woningen bij. Zelfgebouwde hutten van afvalhout, gemaakt door kinderen onder begeleiding van telkens twee ouders. Een idee van Wendy Horsthuis, bewoonster  van de Godfried Bomansstraat. Ze hoopt dat het bouwvirus in de hele wijk om zich heen zal grijpen. Elke straat een hut. En als dan alles klaar is een speurtocht van hut naar hut.

‘Ik kom uit het sociaal werk, vandaar’, legt ze uit. ‘Ik zie in onze straat allerlei groepjes die elkaar nauwelijks kennen of in ieder geval niet samen spelen. We hebben zelf drie jongens, dus ik praat uit ervaring. Door samen hutten te bouwen en bij elkaar op bezoek te gaan in dezelfde straat of een straat verderop, leg je nieuwe contacten. Misschien ontstaan er wel nieuwe vriendschappen.’

Kwestie van organiseren. Afvalhout regelen, zoals pallets zonder spijkers en splinters. Ouders mobiliseren. Plekken aanwijzen en een datum prikken. Wendy hoopt dat iemand de kar wil trekken, want zelf lukt het haar niet. ‘Voor de kinderen die (nog) niet zo handig zijn met spijkers en hout zou je een programma kunnen organiseren om het bouwen heen, zoals het ontwerpen van een vlag/wapen met de straatnaam erop. Je kunt er nog een prijsvraag aan kunnen koppelen waarin de groepjes de andere groepen punten gaan geven.’

Voormalig stadsdichter Fred van de Ven woont ook in Groot Driene. Vanuit zijn paalwoning in de Kasbah kijkt hij uit over de wijk en vraagt zich af: hoe zag het er hier vroeger uit? Welke erven met welke namen stonden hier? Wat herinnert nog aan deze oude boerderijen, behalve namen als Zwavert/Swafert? ‘Als je de geschiedenis kent, krijg je meer respect voor de woonomgeving. Ik zou zelf ook niet weten welke erven hier ooit waren. Maar bij het Historisch Museum Hengelo moeten toch mensen zijn die er meer over kunnen vertellen? Het zou een interessante lezing kunnen opleveren voor in ’t Swafert. Daar willen ze graag een bijeenkomst inplannen.’

Wie steekt de handen uit mouwen om deze ideeën van Fred en Wendy te realiseren? Meld je aan bij  mw. Nihal Avci-Erten, SCALA wijkteam Zuid. Telefoon: 06-47147906,mail: n.avci@scalawelzijn.nl

Een nieuw festival voor de wijk

Beroepsverteller Wim Wolbrink zorgt graag voor leven in de brouwerij, in dit geval: zijn eigen wijk Groot Driene. Het eerste door hem zelf georganiseerde festival vlakbij zijn voordeur was een succes, het volgende is in de maak.

‘Ik woon in een gezapige wijk’, zegt Kasbahbewoner Wolbrink. ‘Hier gebeurt niet zo gek veel. Dat kun je natuurlijk blijven roepen, maar dat verandert niets. Je kunt ook zelf de handen uit de mouwen steken.’

Het resultaat was in september vorig jaar het Kasbah Vertelfestival, georganiseerd door de Karavaan der Vertellers (waarvan Wolbrinks de geestelijk vader is) en de Kasbah Hobby Winkels. Rondom de kraampjes van de winkels was er een veelzijdig programma met muziek, spelen, eten, verhalen en andere activiteiten. ‘Abel Blom (de zoon van Kasbah-architect Piet Blom) zei nog: dit was precies zoals mijn vader de Kasbah bedacht had.’

Het festival legde een verbinding met de hele wijk en in het bijzonder de straatnamen van Groot Driene. Op ruim dertig borden stonden dichtregels van dichters. ‘Ik zag mensen met een gulzige blik de  citaten overschrijven.’ Er was een straatnamenkwis. ‘Waar ligt het schrijverspad?’ En er was een ideeënbus voor straatnaamprojecten. Het alternatieve Kneppelhoutpad, het blote voetenpad dat straks daadwerkelijk wordt aangelegd, werd hier bedacht.

Duidelijk werd dat Groot Driene een tweede wijkfestival verdient. In het najaar van 2012 gaat het gebeuren en dit keer gaat het vooral om water. Het heeft alles te maken met de aanleg van de waterverbinding tussen Elsbeek en Swafertvijver, die dan klaar moet zijn. ‘Ik ga daarbij de scholen in de buurt betrekken. Ik heb al een lesbrief Water en Theater gemaakt. Elke school in Groot Driene levert bovendien een afgevaardigde die wij een professionele verteltraining geven. Deze kinderen krijgen op het festival letterlijk een podium.’

De meesterverteller vindt dat Groot Driene straks in de naam van het festival moet zijn terug te vinden. Want het bereik is veel groter dan de Kasbah. ‘Ik heb gezien wat het vorige festival teweeg heeft gebracht. We hebben de hele wijk zoveel kunnen geven: ideeën, sfeer, uitstraling, cadeautjes, leven en vooral ruimte voor ontmoeten. Dat is een stevig fundament voor volgend jaar.’

Een boek van de hele wijk

De eerste pagina’s zijn er. De basis voor het boekwerkje over de dichters en schrijvers van Groot Driene ligt er al. Wie schrijft mee?

Nico van Suchtelen. Ina Kuiper had geen enkel beeld bij de naamgever van haar straat. En dat terwijl ze geïnteresseerd is in de Nederlandse literatuur, Haar woonkamer staat vol met boeken. Maar daar zat geen Van Suchtelen bij. Zat. Want inmiddels heeft Ina Kuiper toch een werk van hem op de kop getikt en ook het nodige van Van Suchtelen gelezen. ‘Zijn werk deed me op zich niks. Maar zijn biografie, geschreven door zijn kleindochter, vond ik wel interessant.’

Haar man Paul besloot om zich te verdiepen in een veel bekendere auteur: Godfried Bomans. Ook hij ontdekte iets nieuws. ‘Ik dacht dat ik alles van hem kende, Maar ik kwam één geweldig citaat van hem tegen. De enige lectuur die spoedig verveelt, zijn banketletters. Schitterend! Die komt erin, zeker weten.’

Met de bijdrage van buurtgenoot Latif Tuna uit de Willem Kloosstraat over zijn straatnaamgever en dichter staat de stand op drie pagina’s. Een vierde pagina over Anna Bijns is in de maak. Ze vormen de aanzet voor een boekje over alle dichters en schrijvers van de wijk. In totaal 60 stuks.

Het idee voor zo’n uitgave ontstond in een samenzijn met een andere wijkbewoner Elly van Kruining. ‘Ik hoorde van een buurtproject in Rotterdam, waarbij straatbewoners gezamenlijk activiteiten ondernemen. Hoe zou je dat in Groot Driene kunnen organiseren, vroeg ik me af. Volgens mij is het antwoord: schrijvers en dichters kunnen ons samenbinden. Daar moeten we iets mee doen.’

De opzet van het boekje is simpel. Elke schrijver en dichter naar wie een straat in Groot Driene is vernoemd, krijgt een pagina. Daarop komt een korte levensbeschrijving, een typerend gedicht of prozagedeelte en een foto of illustratie. De initiatiefnemers zijn daarvoor op zoek naar wijkbewoners die een bijdrage over de naamgever van hun straat willen schrijven. Paul Kuiper: ‘Wij kunnen dat wel zelf doen, maar het leuke aan dit project is natuurlijk dat elke straat iets bijdraagt. Dan wordt het echt een boek van de hele wijk!’

Meedoen? Meld u aan bij Ina en Paul Kuiper: pkuiper@prettel.nl

Met de bus naar Johanna van Buren

Vier keer zat een huiskamer in Groot Driene vol met poëzieliefhebbers. En als voorlopige afsluiting van het rondje Kunst en Cultuur volgt binnenkort een excursie met wijkbewoners naar Hellendoorn, het dorp van streekdichteres Johanna van Buren. Wie gaat er mee?

Het Isis-Huis staat aan de Piet Paaltjensstraat. Het ontvangt regelmatig gasten uit de buurt voor een cultureel avondje. Bewoonster Isis Zengerink, zelf ook dichter, houdt evenveel van poëzie als van het buurtgevoel. De stap om een verbinding met de straatnamen van Groot Driene te leggen was dan ook snel gezet. In november vorig jaar was Isis gastvrouw van de eerste Avond Kunst & Cultuur in haar eigen huiskamer. ‘Natuurlijk ging het over Piet Paaltjens. Wie was hij, hoe zag hij eruit en wat heeft hij gemaakt? We hebben voorgelezen uit zijn werk. Maar ik heb ook eigen gedichten voorgedragen en wat verteld over kunst in de openbare ruimte van Hengelo.’

De avond smaakte naar meer. De volgende bijeenkomst werd georganiseerd aan de J.P. Heijestraat, in de woning van Jans Renken en Kitty ter Braak. De dichter/arts is ook de man achter bekende kinderliedjes als ‘Een karretje op de zandweg reed”en ‘Zie de maan schijnt door de bomen’. Het werd dus een muzikale avond.

De derde huiskamersessie vond plaats aan het Kneppelhoutpad. Aanleiding om meer te weten te komen over deze negentiende-eeuwse schrijver (die vaak schreef onder het pseudoniem Klikspaan). Ook Arthur van Schendel en Max Havelaar, naamgevers van naburige straten, kwamen voorbij.  De voorlopig laatste bijeenkomst was onlangs, op 20 april, in het Isis-Huis. Daar stond een muzikale en poëtische reis van West naar Oost op het programma, met gedichten en oosterse muziek van Georgette Elders.

En op 25 juni organiseert Isis een afsluitende excursie naar Hellendoorn, die mede mogelijk wordt gemaakt door de gemeente Hengelo en Welbions. Vertrek is om 10 uur, iedereen mag mee. ‘Johanna van Buren is de enige streekdichteres naar wie een straat in Groot Driene is genoemd. Haar werk is heel herkenbaar, ligt erg dichtbij. We gaan in haar geboortedorp onder meer het museum bezoeken, het Goa-pad lopen en picknicken. Het programma is ook heel geschikt voor kinderen. Ik hoop dat zoveel mogelijk wijkbewoners meegaan. Als de belangstelling groot genoeg is, gaan we met de bus naar Hellendoorn.’

Wie wil er mee in de bus naar Johanna van Buren? Opgeven kan bij Isis Zengerink: 074- 2439039 of izengerink@kpnplanet.nl.

Opm: u kunt de inhoud van ‘t boekje’Dichter bij Groot Driene’  (pdf-file) inzien door te klikken op

Dichter bij Groot Driene