Kom naar de duurzaamheidsmarkt op 7 oktober
Plein voor het stadhuis | Gratis toegang
Duurzaamheid: een woord dat je tegenwoordig overal ziet en hoort. Maar wat houdt het eigenlijk in? En wat betekent dit voor jou? En hoe kan jij bijvoorbeeld geld besparen op je energierekening? Veel vragen die wij maar al te graag voor jou beantwoorden tijdens de duurzaamheidsmarkt op zaterdag 7 oktober op het plein voor het stadhuis!
Bij de verschillende marktkramen krijg je informatie over alles wat met duurzaamheid te maken heeft. Zo zijn er energiecoaches van Hengelo Energie aanwezig om advies te geven over isoleren en besparen, maar ook over de aanschaf van een warmtepomp of zonnepanelen. Er staat een energiebus waarin je alles hoort over het warmtenet. Ook kun je op de markt alle informatie krijgen over hoe jij je tuin groener maakt en hoe je regenwater opvang. Of lever een tuintegel in voor een plantje!
Bij één van de kramen kun jij je CO2 footprint laten berekenen of misschien laat jij je liever opsluiten in de klimaat escaperoom. Ook kun je de stadhuistoren beklimmen. En neem vooral kapotte spulletjes mee, want de mensen van het Repair Café staan klaar om jouw koffiezetapparaten radio’s, laptops en zelfs meubels en fietsen een tweede leven te geven. Kortom: er is genoeg te beleven!
Een markt is natuurlijk niet compleet zonder eten en kleding. Daarom zijn allerlei vegan hapjes te krijgen en er is een vintage kledingkraam. Kom gezellig langs tussen 10.00 en 16.00 uur. Toegang is gratis. En iedereen is welkom!
( 7 October 2023 )
Van het gas af met een warmtepomp
Overstappen kan alleen als je woning goed is geïsoleerd
Een van de duurzame alternatieven voor de HR-ketel is de warmtepomp. Het lijkt een nieuw apparaat, maar bijna iedereen heeft er al eentje in huis, zegt Puk van Meegeren, programmamanager ‘Energie in huis’ bij Milieu Centraal. ,,Elke koelkast heeft namelijk een warmtepomp. Die onttrekt de warme lucht aan de koelkast en pompt die eruit. De warmtepomp doet iets soortgelijks: voor de verwarming van het huis en de voorziening van warm tapwater, onttrekt de pomp warmte aan de buitenlucht of de bodem en pompt dit naar ons verwarmingssysteem.”
Een warmtepomp vervangt je cv-ketel, of werkt er in het geval van een hybride warmtepomp mee samen. Hoewel hij stroom verbruikt, ben je goedkoper uit: je bespaart immers flink op je gasverbruik en dat is goed voor je portemonnee.
1 Wanneer is je huis geschikt voor een warmtepomp?
In de basis heb je twee soorten warmtepompen. ,,Een bodem-waterwarmtepomp is geschikt voor nieuwbouwwoningen, omdat dan meestal vijftig meter diep geboord kan worden om daar de warmte vandaan te halen”, zegt Van Meegeren. ,,Bij een bestaande woning kiezen de meeste mensen voor een lucht-waterwarmtepomp, waarbij de warmte uit de buitenlucht wordt afgegeven aan het verwarmingswater van het huis. De hybride variant werkt hetzelfde, alleen stookt de cv-ketel af en toe bij als het echt koud is.
”Als je de cv-ketel als een snelkookpan ziet dan is de warmtepomp de slowcooker. Net als de slowcooker gebruikt de warmtepomp een veel lagere temperatuur om te verwarmen. Dat betekent dat goede isolatie broodnodig is, anders wordt je huis nooit warm genoeg, legt Van Meegeren uit. ,,Minstens HR++ glas en minimaal een isolatielaag van 12 centimeter bij je dak en op of onder je vloer, bijvoorbeeld via de kruipruimte. Daarnaast moeten je spouwmuren goed geïsoleerd zijn. Om al deze maatregelen in een slecht geïsoleerd huis uit te voeren, heb je ongeveer 15.000 euro nodig. Hiervoor kun je zo’n 4000 euro subsidie krijgen.”
Vloerverwarming werd vroeger als noodzakelijk beschouwd, maar die inzichten zijn veranderd, zegt Van Meegeren. ,,Vloerverwarming helpt uiteraard wel, maar je kunt ook prima zonder. Zolang je huis maar goed is geïsoleerd. Ben je nog niet zover met je woning, dan kun je met een hybride warmtepomp beginnen en stapsgewijs isoleren. Als je warmtepomp aan vervanging toe is, stap je op een volledig elektrische over. Word je niet warm of koud van de hoogte van de investering, dan kan je uiteraard ook in één keer de overstap maken.”
2 Wat kost een warmtepomp en hoeveel bespaar je?
a Hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp kost ongeveer 6000 euro, waar je zo’n 2500 euro subsidie voor kunt krijgen. Deze heeft een levensduur van ongeveer vijftien jaar. Je gasverbruik vermindert met ongeveer 400 kuub bij een goed geïsoleerde tussenwoning, maar je gaat wel bijna 600 kilowattuur extra aan stroom verbruiken. Omdat je circa 400 m3 minder gas gebruikt, bespaar je op gaskosten ruim 540 euro. Daar staan extra stroomkosten van 240 euro tegenover, bij een stroomprijs van 40 eurocent. Per saldo bespaar je ruim 300 euro op jaarbasis.
a Volledig elektrische lucht-waterwarmtepomp
Met een volledig elektrische lucht-waterwarmtepomp kun je helemaal van het gas af. Deze gaat ook ongeveer vijftien jaar mee en kost zo’n 13.000 euro, waar je 3000 euro subsidie voor kunt krijgen. Deze warmtepomp verbruikt ongeveer 2750 kilowattuur extra aan stroom. Ga je ook elektrisch koken en dus geheel van het gas af, dan scheelt dat je jaarlijks 250 euro aan vastrechtaansluiting. Bij een gemiddeld verbruik van 1200 kuub gas per jaar bespaar je 1644 euro op de gaskosten, bij een gasprijs van 1,37 euro. Het extra stroomverbruik kost je circa 1100 euro, bij een stroomprijs van 40 eurocent. Het levert je in totaal een besparing van 544 euro per jaar op.
Met een set van tien zonnepanelen die ongeveer 3200 kWh opwekken, kun je de benodigde stroom voor de warmtepomp zelf opwekken.
Wil je voor de komende dertig jaar je warmtevoorziening geregeld hebben met een iets hoger energierendement, dan kun je kiezen voor een bodem-waterwarmtepomp. Daar hangt wel een flink prijskaartje aan van ongeveer 28.000 euro. Je kunt in dit geval wel zo’n 4500 euro subsidie krijgen.
3 Waar zet je de warmtepomp?
Ben je wat krap behuisd dan is het goed om te weten dat bij zowel de hybride als de volledig elektrische warmtepomp een deel ervan buiten staat. Deze buitenunit is net iets groter dan een airco en kan in je tuin, op je dak of op je aanbouw worden geplaatst. Dat onderdeel haalt de warmte uit de buitenlucht en dat hoor je goed, waarschuwt Van Meegeren. ,,Met wat geluidwerend materiaal is dat te verminderen, maar ik zou hem niet onder mijn slaapkamerraam zetten.”
Bij de hybride warmtepomp is de binnenunit zo groot als ongeveer de helft van de ketel, zegt Van Meegeren. ,,Deze hangt idealiter in de buurt van de ketel. Die unit geeft de warmte van de buitenunit af aan de radiatoren. Bij een volledig elektrische warmtepomp is de binnenunit groter, ongeveer als een combi-koelkast. Meestal staat deze op de plek waar de cv-ketel eerst stond. In die unit zit het voorraadvat voor warm water.”
Geen plek voor een binnen- of buitenunit? Dan kun je kiezen voor een zogeheten monoblock warmtepomp. Hierbij zitten alle onderdelen in één apparaat. Daardoor is deze groter en duurder dan standaard. Je zet hem binnen of buiten.Om zo’n monoblock aan te sluiten, heb je aan- en afvoerkanalen nodig. Die kun je via het dak of de gevel laten lopen. Vanwege het geluid komt een monoblock meestal in een afsluitbare ruimte terecht. Zet je dit apparaat in de tuin of schuur dan is het aan te raden het warmwatervoorraadvat binnen te zetten om warmteverlies en bevriezing te voorkomen.
Op verbeterjehuis.nl vind je betrouwbare bedrijven die kunnen adviseren en installeren. Kun je na de installatie van je warmtepomp helemaal van het gas af dan kun je via mijnaansluiting.nl de gasaansluiting laten verwijderen. Sinds 1 maart 2021 is een tijdelijke regeling van kracht waardoor je geen kosten betaalt. Op de site rvo.nl vind je een stappenplan om de Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing aan te vragen.
Let op het koudemiddel in je warmtepomp
Extra kosten
a Houd er rekening mee dat je een zwaardere stroomaansluiting van 3 x 25 ampère nodig hebt voor een volledig elektrische warmtepomp.
Veel huizen hebben een aansluiting van 1 x 35 ampère. Wijziging kost je eenmalig ongeveer 200 euro en je vraagt dit aan via mijnaansluiting.nl. Soms heb je ook uitbreiding van je groepenkast nodig voor de aansluiting van de warmtepomp of een inductiekookplaat.
a Niet alle radiatoren zijn geschikt voor lagere temperaturen. Nieuwe radiatoren voor een woonkamer, keuken en badkamer van gemiddelde grootte kosten ongeveer 3500 euro.
a Wil je dat de radiator reageert als de ingestelde temperatuur is bereikt? Dan heb je thermostaatknoppen nodig. Die kosten ongeveer 20 euro per stuk. In de woonkamer heb je die niet nodig, want daar bepaalt de thermostaat de temperatuur.
Kijk bij de aanschaf van je warmtepomp welk zogeheten synthetisch koudemiddel het apparaat gebruikt.a Het type R32 (ruim 600 Global Warming Potential of GWP) heeft minder invloed op het klimaat dan R410a (ruim 2000 GWP) of R134a (1800 GWP).
a Natuurlijke koudemiddelen, zoals propaan hebben de minste klimaatinvloed (maximaal 3 GWP). Vanwege de veiligheid worden deze natuurlijke koudemiddelen op dit moment met name toegepast in een monoblock-warmtepomp voor buiten.
(Tubantia 7 sept 2023 )
Is het slim om nu meteen een warmtepomp te nemen?
De Warmtepomp zit in de lift, run op cv-ketels blijft uit
10 vragen over warmtepompen
foto; Global Energy Systems via pixabay
Warmtepompen zijn aan een opmars bezig, nog voordat ze verplicht worden. Installateurs plaatsten er in het afgelopen kwartaal twee keer meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Is het nu de tijd er een aan te schaffen?
Ja, vanaf 2026 moet bij vervanging van een cv-ketel minimaal een hybride warmtepomp aangeschaft worden. Zo’n hybride warmtepomp verwarmt het huis. Als het echt koud wordt, springt de cv-ketel bij. Ook het warme water blijft de ketel leveren. Niet iedereen is verplicht een warmtepomp te nemen. Als er plannen zijn om binnen tien jaar een warmtenet of stadsverwarming aan te leggen in de buurt waarin de woning ligt, hoeft er geen warmtepomp te worden aangeschaft. Ook bewoners van appartementen en monumenten zijn uitgezonderd van de verplichting. Installatie van een warmtepomp in appartementen is te ingewikkeld. 15 procent van de Nederlanders woont in een appartement. En bij een monument moet voor plaatsing van een warmtepomp eerst een vergunning aangevraagd worden. Dat is tijdrovend en dus niet handig als de cv-ketel stuk is en snel moet worden vervangen.
Dan hoef je geen warmtepomp bij te plaatsen. Brancheorganisatie Techniek Nederland ziet nu geen run op cv-ketels, terwijl dat wel een beetje werd verwacht. Het is ook de vraag of het slim is nu nog snel een cv-ketel zonder hybride warmtepomp aan te schaffen. Er zijn ideeën om de eerste 800 kubieke meter gas goedkoop te houden, maar het meerverbruik extra te belasten. Zonder warmtepomp zal de gasrekening dan de komende jaren verder oplopen.
Volgens brancheorganisatie Techniek Nederland zijn in het eerste kwartaal 42.000 warmtepompen geïnstalleerd, twee keer meer dan in de eerste drie maanden van 2022. Er worden overigens per jaar 430.000 cv-ketels vervangen, dus het gros van de mensen kiest nu nog niet voor een warmtepomp.
Als de cv-ketel aan vervanging toe is, dan is het zeker het overwegen waard. Misschien dalen de prijzen van warmtepompen nog iets, maar het heeft voordelen om cv-ketel en warmtepomp in één keer te laten plaatsen. Het scheelt kosten en het scheelt ruimte. Een warmtepomp bestaat uit twee delen, een buitendeel en een binnendeel. Voor het binnendeel moet naast of bij de ketel voldoende ruimte zijn.
De levertijd was tot dusver heel lang, tot wel negen maanden. Maar nu daalt die gestaag. Fabrikanten van warmtepompen hebben de productie opgeschroefd en in iedere regio is inmiddels een opleiding tot warmtepompmonteur. Fabrikant Remeha gaat bijvoorbeeld vanaf deze zomer in Apeldoorn 140.000 exemplaren maken voor de Nederlandse markt. Daalderop in Tiel mikt op 100.000 warmtepompen per jaar. Naar verwachting daalt de wachttijd tot een paar maanden.
Een hybride warmtepomp kost inclusief installatie tussen de 6000 en 8500 euro. Dan heb je er een met een buitenunit, een kast met een grote ventilator. Wie helemaal van het gas af wil, moet een zwaardere warmtepomp hebben, die kost 8000 tot 16.000 euro. En wie een exemplaar wil dat warmte uit de bodem haalt — dat is geheel stil en nog zuiniger — moet rekenen op ruim 20.000 euro. Gelukkig is er voor ieder type warmtepomp subsidie. Die varieert van 2000 tot 5000 euro. Tot 2030 heeft het kabinet bijna 1 miljard euro beschikbaar voor warmtepompsubsidie.
Het gasverbruik kan met wel 70 procent dalen. Daar staat een hoger stroomverbruik tegenover, maar dat kost veel minder. Een hybride warmtepomp zou zichzelf in vijf tot zeven jaar moeten terugverdienen, en met een levensduur van vijftien jaar levert het apparaat uiteindelijk geld op. De financiële besparing is voor iedere woning anders. Warmtepompen werken met lagere temperaturen; bij huizen met vloerverwarming maakt dat niet uit, maar als er alleen radiatoren hangen, kan het zijn dat die vervangen moeten worden om te voorkomen dat het niet warm genoeg wordt. Die kosten moeten eigenlijk ook meegerekend worden.
Met de huidige energieprijzen en de huidige prijzen van een warmtepomp, loont een hybride warmtepomp vanaf een jaarverbruik van 750 kubieke meter gas. Wie minder verbruikt, kan overwegen om meteen helemaal van het gas af te gaan.
Ja, zeggen rijksoverheid en installatiebranche. Warmtepompen worden kleiner, stiller en eenvoudiger te installeren. Maar met de huidige hoge inflatie is het de vraag of de prijzen echt zullen dalen. Kostendalingen zullen vooral mogelijk zijn doordat installateurs minder tijd kwijt zijn aan advies en voorbereiding. Fabrikanten wijzen op de strengere eisen aan geluid en koudemiddelen, die de prijs weer opdrijven.
Ja, met airco’s lukt het ook om het huis te verwarmen en met infraroodpanelen aan het plafond ook. Maar of het mooi is om al die dingen aan muren en plafonds te schroeven, is een tweede.
(Tubantia 3 mei 2023 )
Gratis en eeuwig energie van de zon
Zes belangrijke vragen bij de aanschaf van zonnepanelen
foto; MariaGodfrida via pixabay
Zonnepanelen zijn nog steeds een interessante investering. Wie ze nu aanschaft, verdient de kosten binnen acht jaar terug.
De lente is begonnen en dat betekent gratis zonne-energie. Tenminste, als je zonnepanelen hebt. Overweeg jij ook om ze aan te schaffen? Zes belangrijke vragen om op voorhand over na te denken.
HIDDE MIDDELWEERD
1 Is investeren in zonnepanelen nog een goed idee?
,,Ten opzichte van 2021 stegen de prijzen van zonne-energiesystemen vorig jaar met 50 procent”, zegt Mariken Stolk, expert duurzame energie bij voorlichtingsplatform Milieu Centraal. ,,Voor een set van tien zonnepanelen betaal je nu ongeveer 7500 euro.” Toch is het nog steeds een interessante investering, meent zij. ,,Wie dit jaar nog zonnepanelen aanschaft, heeft die investering binnen acht jaar terugverdiend en geniet nog jaren van gratis energie.”
Zonnepanelen hebben een gemiddelde levensduur van 25 jaar. ,,Het financiële rendement van zonnepanelen kun je vergelijken met een rente van 5 procent. Dat krijg je bij geen enkele bank meer.”
Hoe langer je wacht, hoe langer de terugverdientijd wordt. De salderingsregeling wordt komende jaren waarschijnlijk minder. Daardoor krijg je een lagere vergoeding voor de zonnestroom die je teruglevert en duurt het dus langer om je investering terug te verdienen.
2 Welke zonnepanelen koop ik?
Blauw, zwart, in het dak, op het dak… De keuze is reuze als het om zonnepanelen gaat. Maar in kwaliteit is weinig verschil, zegt Stolk. ,,Wat in Nederland te koop is, is kwalitatief in orde, anders mag het de markt niet op.”
,,Blauwe panelen zijn iets goedkoper, maar de meeste mensen vinden zwart mooier”, weet Guido Rodenburg, duurzaamheidsexpert bij Independer. ,,Ook is het goed om na te denken over het vermogen. Zonnepanelen met een vermogen van 400 wattpiek of hoger zijn nu de norm. Die kosten wat meer, maar wekken meer energie op.”
Vraag leveranciers ook naar het type zonnepaneel, benadrukt hij. ,,Vaak krijg je een offerte voor één type zonnepaneel, maar waarom juist dat paneel? Een goede graadmeter voor kwaliteit is de degradatiesnelheid. De opbrengst van zonnepanelen neemt af naarmate ze ouder worden, maar daalt die met 1 of 2 of 5 procent per jaar? Dat vind je meestal in de beschrijving bij de offerte.”
Dak-geïntegreerde zonnepanelen zijn fors duurder, omdat het dak aangepast moet worden. Stolk: ,,Dat is alleen het overwegen waard bij nieuwbouw of als je je dak toch al moet vervangen. Anders wegen de esthetische voordelen niet op tegen de kosten.”
3 Bij wie koop ik zonnepanelen?
Bij aankoop raadt Stolk aan om te letten op keurmerken. ,,Met het Zonnekeur-keurmerk weet je dat iemand kwalitatieve en veilige zonne-energiesystemen levert. Hetzelfde geldt voor bedrijven die aangesloten zijn bij de branchevereniging Holland Solar of Techniek Nederland. Daarnaast loont het om reviews van eerdere klanten te lezen. Zijn die tevreden?”
Een ander belangrijk aandachtspunt is niet alleen de garantie op de panelen, maar ook op de omvormers, het bevestigingsmateriaal en het vermogen van de zonnepanelen door de jaren heen. ,,Let daarbij op de termijn van de garantie en wie die garantie geeft”, zegt Stolk. ,,Soms krijg je productgarantie van een fabrikant in China en dat is niet handig is als iets kapotgaat.”
4 Hoeveel zonnepanelen koop ik?
Als je een groot dak hebt en genoeg geld, leg je die dan maar gewoon helemaal vol? Nee, zegt Rodenburg. ,,Het is slimmer om naar je gemiddelde energieverbruik te kijken en het aantal zonnepanelen daarop aan te passen. Een gemiddeld huishouden verbruikt 2900 kilowattuur per jaar. Om dat te dekken heb je negen zonnepanelen van 400 wattpiek nodig. Dan kom je weliswaar op een hoger vermogen uit, namelijk 3600 wattpiek, maar zonnepanelen renderen niet de hele dag op maximaal vermogen.”
Het is ook slim om rekening te houden met je verwachte energieverbruik. Stap je binnenkort over op elektrisch koken of ga je elektrisch rijden? Dan is het volgens Rodenburg verstandig om daar nu al op in te spelen.
5 Welke omvormer(s) schaf ik aan?
Er zijn twee opties: een systeem met één centrale omvormer of een systeem waarbij elk paneel een eigen micro-omvormer heeft. Beide zetten de gelijkstroom van de panelen om in wisselstroom. De eerste is veel goedkoper en kan zomaar 100 euro per zonnepaneel schelen. Maar micro-omvormers gaan doorgaans de gehele levensduur van het paneel mee. Een centrale omvormer moet je na twaalf jaar vervangen en kost 1000 tot 1500 euro.
Micro-omvormers zorgen ook voor een optimale prestatie per paneel, terwijl een systeem met centrale omvormer zo goed presteert als zijn zwakste schakel. ,,Als één van de panelen in de schaduw ligt, presteren de andere net zo slecht als die ene”, legt Rodenburg uit. ,,Bij micro-omvormers is dat niet zo, maar het is goed om kritisch te kijken of je ze echt nodig hebt. Als een klein hoekje van je dak in de schaduw ligt, kun je daar ook gewoon geen zonnepaneel leggen.”
6 Kopen of huren?
,,Kopen is altijd aantrekkelijker”, zegt Stolk. ,,Maar als je het geld niet hebt, kan huren zeker een optie zijn. Let dan wel op de addertjes onder het gras. Voortijdig opzeggen van het huurcontract kan bijvoorbeeld erg duur zijn. In sommige contracten staat dat verhuurders de overeenkomst zonder overleg mogen wijzigen.”
Als de panelen eenmaal op je dak liggen, heb je er geen kind meer aan. Stolk: ,,Vergeet niet de zonnepanelen aan te melden bij je energieleverancier en de netbeheerder, zodat de stroom die je levert ook geregistreerd wordt. En kijk af en toe op de app om te checken of ze nog naar behoren werken.”
Wat kosten zonnepanelen?
Milieu Centraal houdt rekening met de afbouw van de salderingsregeling. De organisatie gaat uit van zonnepanelen gericht op het zuiden (op een hoek van 36 graden) en een stroomverbruik van 3300 kWh per jaar bij 6 en 10 zonnepanelen en 3800 kWh bij 18 panelen.
Aantal panelen 6
Totaalprijs € 5000
Jaarlijkse opbrengst€ 700
Terugverdientijd 8 jaar
Aantal panelen 10
Totaalprijs € 7500
Jaarlijkse opbrengst€ 1000
Terugverdientijd 8 jaar
Aantal panelen 18
Totaalprijs € 12.000
Jaarlijkse opbrengst€ 1600
Terugverdientijd 9 jaar
Bron: Milieu Centraal
(Tubantia, 4 mei 2023 )
Gratis energieadvies voor uw woning
Wilt u ook uw woning verduurzamen maar weet u niet waar u moet beginnen? Vraag dan een gratis gesprek aan met de energiecoaches van coöperatie Energie van Hengelo. Zij geven u een onafhankelijk en persoonlijk advies over verduurzamen en energiebesparing.
Wie zijn de energiecoaches?
De energiecoaches van Energie van Hengelo zijn vrijwillige ervaringsdeskundigen die helpen met het verduurzamen van Hengelo. Tijdens het gesprek met de energiecoach zijn uw vragen, wensen en behoeften leidend. Wilt u verduurzamen om kosten te besparen? Of wilt u hulp bij heereffectief besparen van energie? Of vraagt u zich af hoe u het beste kunt isoleren? De energiecoach kan helpen met al deze vragen. Zelfs voor grote projecten zoals verbouwingen komt de energiecoach graag bij u langs.
Tips, vragen of aanmelden
– www.energievanhengelo.nl/meedoen/energiecoaches
– telefoon 074-2020008
– email: info@energievanhengelo.nl
Iedere gemeente draagt bij aan de balans tussen het toekomstig verbruik van energie (elektriciteit en warmte) en het duurzaam opwekken van de benodigde energie. De basisuitgangspunten liggen vast in beleid. Voor het realiseren van de energietransitie stelt iedere gemeente de benodigde kaders vast:
- een energievisie, met aandacht voor:
- de kaders voor het opwekken van windenergie
- de kaders voor het opwekken van zonne-energie
- zoekgebieden voor grootschalige opwek
- omgevingsvisie en –verordening (bestemmingsplannen)
- een warmtevisie (uiterlijk gereed najaar 2021):
- warmtetransitievisie
- wijkuitvoeringsplannen
De gemeente Hengelo heeft voorgesteld om 100 GWh per jaar op te kunnen wekken aan elektriciteit. Dat kan met:
- 37 ha zon op dak (32 GWh)
- 25 ha zonnevelden (22 GWh)
- 2 windturbines (46 GWh)
- 0 dorpsmolens (0 GWh)
